0-3 Yaş ve Kişilik Gelişimi

Bugün bizlerle yazısını paylaşan Sema, bir rehberlik öğretmeni ve aynı zamanda ikiz çocuk annesidir.

Yaşamın ilk 3 yılı kritik yıllar olarak bilinir. Bu dönem önemlidir çünkü beynimizin ana hatları ve dolayısıyla davranış repertuarımız oluşur. Beynimizi pek çok bağlantı noktası olan karmaşık bir ağa benzetebiliriz. Bir davranışın süreklilik kazanması beynimizde bir yol (nöral yollar) oluşturması sayesinde gerçekleşir. Bu sinir yolları ve aralarındaki bağlantılar (sinaps) bebeğin deneyimleriyle şekillenir. Ağdaki bağlantıların zengin olması yetişkinlik yıllarımızda olaylara verdiğimiz tepkilerin çeşitli olmasını sağlar. Esnek, farklı durumlara uyum sağlayabilen kişilik yapısı da bu zenginliğin ürünüdür.

Kişiliğimizin inşası ilk yıllarda inanılmaz bir hızla gerçekleşir. Bebek gördüğü, duyduğu, hissettiği her şeyi kodlar, kaydeder ve tekrar etmeye çalışır. Çevreden olumlu yanıt alan/desteklenen davranışlar süreklilik kazanır ve kişiliğimizin yapı taşlarını oluşturur.

0-3 yaş duygusal ve psikolojik ihtiyaçların en yoğun olduğu dönemdir. Çocuğun sevme ve sevilme kapasitesi, karşısındakine güven duyması ve güvenilecek bir insan olduğuna dair inancı bu dönemde gelişir. Bağımlı bir kişiliğe karşı bağımsız olabilme becerisi yine bu yıllarda edinilir. Bu hızlı gelişim döneminde anne babaya düşen en önemli görev çocuğuyla bolca vakit geçirmek ve onu koruyup kollamaktır. Çocuğu “eğitmek” ya da onu “disipline etmek” bu dönemin işleri arasında düşünülmemelidir. Çocuk duyulmaya ve görülmeye yani varlığının kabul edilmesine ihtiyaç duyar. Ancak bu yolla değerli olduğunu hisseder.

Anne babalar sağlıklı kişilik gelişiminin çocuğa sunulan türlü oyuncaklarla değil, çocuğun davranışlarına uygun zamanda uygun yanıtlar vermekle mümkün olduğunu unutmamalıdır.

Sema